Polska część Spisza stanowi obszar, na którym stykają się elementy kulturowe polskie, słowackie, węgierskie, niemieckie, ruskie i wołoskie. To bogactwo kulturowe zaowocowało wyjątkowym i interesującym strojem spiskim, który dzieli się na trzy główne odmiany: jurgowską (Czarna Góra, Rzepiska i Jurgów), kacwińską i trybską. Stroje te początkowo wykonywane były z materiałów naturalnych, takich jak len, wełna i skóra. Wraz z pojawieniem się materiałów fabrycznych, takich jak janglia, barsiany, tybety, kretony, jedwabie i wełenki, doszło do zmian w tradycyjnych ubiorach.

Odmiana jurgowska stroju spiskiego, noszona w wioskach położonych najbliżej Tatr Bielskich, wyróżnia się bogatym zdobnictwem zarówno w ubiorze damskim, jak i męskim. Na kształtowanie się tej odmiany duży wpływ miała szeroko rozwinięta kultura pasterska oraz bliskość sąsiedniego regionu podhalańskiego. Stroje te wykazują także podobieństwa do strojów męskich ze Zdziaru i Lendaku na Słowacji.

Ubiór kobiecy w odmianie jurgowskiej składa się z białej, lnianej koszuli o kroju bezprzyramkowym, z długimi rękawami zdobionymi haftem. Na nogi zakłada się suknia z czerwonej janglii, ozdobiona złotą taśmą u dołu. Dodatkiem jest kabotek, czyli gorset wykonany z tego samego materiału, obszyty złotą taśmą, oraz biała zapaska ozdobiona koronkami. Ubiór kobiecy uzupełniają czerwone korale, wstążki oraz buty z wysokimi cholewami lub kierpce. Wersja odświętna stroju obejmuje również białe fartuchy rąbkowe oraz dodatki na głowie, takie jak czepiec z tybetu i chusta.

Męski strój spiski w odmianie jurgowskiej składa się z białej, lnianej koszuli z małym kołnierzykiem, spiętej pod szyją metalową spinką. Rękawy koszuli są ozdobione koronką, a koszula na ramionach wzmocniona płatami płótna. Sukniane portki zdobione są haftem i czerwonymi lampasami. Uzupełnieniem stroju jest szeroki, skórzany pas bacowski, zapinany na kilka klamer, z wytłoczonymi zdobieniami geometrycznymi i nabijany ćwieczkami. Mężczyźni noszą również skórzane kierpce, czarny filcowy kapelusz z rondem ozdobiony kostkami na czerwonym pasku skórki lub retiaską (mosiężny łańcuszek) oraz bogato zdobiony serdak.

W ubiorach ludowych na Spiszu można zaobserwować zmiany na przestrzeni lat, wynikające zarówno z wpływu sąsiednich kultur, jak i dostępności nowych materiałów. W niektórych wsiach zauważalne jest zastępowanie strojów spiskich przez strój podhalański, a w niektórych miejscowościach uznaje się dwa typy stroju. Wpływ innych kultur widoczny jest również w ubiorach weselnych, takich jak kapelusz z piórkiem drużbiarskim, niespotykany w sąsiednich miejscowościach.

Mimo zmian zachodzących w ubiorach ludowych na Spiszu, mieszkańcy regionu w dalszym ciągu pielęgnują tradycję strojów spiskich. Współcześnie stroje te są często noszone podczas uroczystości rodzinnych, świąt oraz festiwali i wydarzeń kulturalnych, co pokazuje, że spiska kultura i tradycja wciąż żyją w sercach mieszkańców.

źródło: https://www.etnozagroda.pl/gorale-spiscy/stroacute-j-i-ubioacute-r-codzienny