Początek edukacji w Czarnej Górze sięga środkowego XIX wieku. W tamtym czasie Czarna Góra znajdowała się administracyjnie w granicach państwa węgierskiego, będąc częścią hrabstwa spiskiego i powiatu magurzańskiego, nazywanego również starowiejskim ze względu na lokalizację siedziby władz powiatowych – w Starej Wsi.

Około 1850 roku, w chłopskim domu u Milanów (czyli pod Sołtystwem, w kierunku Zagóry) powstała pierwsza szkoła dla całej miejscowości. Na początku uczęszczało do niej około 50 uczniów. Pierwszym nauczycielem był Ferdynand Reichel, który pracował w Czarnej Górze aż do 1890 roku. Choć posługiwał się biegle językiem niemieckim, nauczanie w szkole prowadził w języku słowackim. Z powodu niewygodnych warunków w prywatnym mieszkaniu, podjęto decyzję o wybudowaniu szkolnego budynku na Sołtystwie. Drewno na budowę, za zgodą barona niedzickiego, pozyskano z jaworzyńskich lasów, a miejscowa ludność wykonywała prace budowlane. Szkoła została ukończona w 1863 roku. Budynek był drewniany, podpiwniczony, składający się z trzech pomieszczeń. W nowo wybudowanej szkole nadal pracował Ferdynand Reichel.

Po śmierci Ferdynanda Reichela szkoła borykała się z brakiem wykwalifikowanego nauczyciela, dlatego lekcje prowadził miejscowy chłop z Czarnej Góry – Andrzej Koszut. Początkowo uczył tylko przez rok, a jego miejsce zajął młody nauczyciel o imieniu Janci. Był on bardzo nerwowy, wymagający i budził lęk wśród uczniów. Jego następcą został starszy mężczyzna z Trybsza – Łapszański, który często chorował i opuszczał zajęcia. W 1898 roku, gdy Łapszański zrezygnował z pracy nauczyciela, powrócił Andrzej Koszut. Dopiero w 1904 roku do Czarnej Góry przyjechała węgierska nauczycielka Elżbieta Kamilowa, która uczyła wyłącznie w języku węgierskim.

Nauka w szkole trwała sześć lat, a następnie uczniowie uczestniczyli przez kolejne trzy lata w nauce dopełniającej. Po sześciu latach edukacji otrzymywali węgierskie świadectwo w postaci książeczki, w której oceny były wpisywane co dwa lata. Najwyższą oceną było 1. Język węgierski był językiem wykładowym aż do zakończenia I wojny światowej.

W 1911 roku rząd węgierski zarządził budowę dwóch szkół w Czarnej Górze. Materiały potrzebne do budowy zostały zakupione dzięki składkom mieszkańców, którzy także wykonywali prace pomocnicze podczas budowy.

W 1914 roku ukończono i oddano do użytku szkołę w Czarnej Górze „pod Górą”, czyli naszą szkołę. Rok później zakończono budowę szkoły w Zagórze. Oba budynki wyróżniały się na tle pozostałych w wsi, ponieważ były jedynymi murowanymi z cegły wypalanej pod Jurgowem, a składały się z mieszkania dla nauczyciela i sali lekcyjnej. Mieszkanie było stosunkowo wygodne, gdyż posiadało kuchnię i dwa pokoje. Stary budynek szkoły ze Sołtystwa został zakupiony przez jednego z mieszkańców (Jezierczak) i przekształcony w dom. Wieś podzielono na dwa obszary szkolne. W naszej szkole zatrudniono nową węgierską nauczycielkę Kotsisz Istvanne (Kociszowa), która pracowała tam do 1914 roku, podczas gdy Kamilowa nadal uczyła Zagórą.

Istotne zmiany w historii szkoły miały miejsce po zakończeniu I wojny światowej. Wraz z upadkiem Austro-Węgier i zakończeniem wojny w 1918 roku, Spisz znalazł się na granicy dwóch niepodległych państw – Polski i Czechosłowacji. Oba kraje rozpoczęły rywalizację o przyłączenie tego terytorium. Rada Najwyższa Sprzymierzonych postanowiła przeprowadzić plebiscyt w północnej części Spisza na Zamagurzu. Plebiscyt jednak nie odbył się, a granicę na Spiszu wyznaczyła w 1920 roku Rada Ambasadorów. Czarna Góra, wraz z 13 innymi spiskimi wsiami, została włączona do Polski, a reszta Spisza pozostała w granicach Czechosłowacji.

Po przyłączeniu tej części Spisza do Polski, rozpoczęto organizację polskich szkół na tym obszarze. W Czarnej Górze, podobnie jak za czasów węgierskich, utworzono dwie szkoły, które otrzymały imiona. Nasza szkoła otrzymała imię Królowej Jadwigi, natomiast szkoła Zagórą – imię Świętej Kingi (chociaż wówczas Kinga była błogosławioną). Wybór imion nie był przypadkowy, ponieważ obie były węgierskimi księżniczkami, które później zamieszkały w Polsce i odegrały ważną rolę w historii naszego kraju. Podobnie jak Czarna Góra, która początkowo należała do państwa węgierskiego, a od 1920 roku znalazła się w granicach Polski.

W okresie międzywojennym, od 1920 do 1939 roku, Szkoła imienia Królowej Jadwigi w Czarnej Górze funkcjonowała w następujący sposób:

Była to jednoklasowa szkoła powszechna, początkowo sześcioletnia (do 1931 roku), a następnie siedmioletnia, koedukacyjna, z językiem polskim jako językiem wykładowym. Nauka odbywała się w czterech oddziałach, z których każdy obejmował jeden, dwa lub trzy roczniki. Oddziały I i II miały zajęcia równocześnie, najczęściej po południu, podobnie jak oddziały III i IV. Kiedy jeden oddział odbywał zajęcia głośne, drugi prowadził lekcje ciche. Plan nauczania zawierał następujące przedmioty: język polski, rachunki, śpiew, gimnastykę, rysunek, geografię oraz przyrodę.

Do 1931 roku w szkole organizowana była tzw. nauka dopełniająca, obejmująca młodzież, która nie uczęszczała do szkoły podczas wojny. Nauka dopełniająca odbywała się dwa razy w tygodniu, w godzinach popołudniowych, obejmując język polski, rachunki oraz historię. W roku szkolnym 1931/1932 zlikwidowano naukę dopełniającą, wprowadzając w zamian siedmioletni obowiązek szkolny.

Szkoła jednoklasowa była najniższym szczeblem organizacyjnym i zatrudniała tylko jednego nauczyciela, który pełnił jednocześnie funkcję kierownika. W latach 1921-1939 w szkole w Czarnej Górze pracowało łącznie 11 nauczycieli-kierowników, z których najdłużej zatrudnieni byli Emilia Wolfówna oraz Janina Dudkówna (po 4 lata) i Stefania Waksmundzka (3 lata). Warto także wspomnieć o Wiktorze Piaseckim, który, mimo że pracował tylko przez rok, przyczynił się znacznie do pracy dydaktycznej i pozaszkolnej. Dzięki niemu powstało Kółko Rolnicze, w którym pełnił funkcję sekretarza. W ramach działalności Koła Rolniczego założono w wiosce sklep, którym również zarządzał pan Piasecki. Stefania Waksmundzka angażowała się w działalność społeczną, przewodnicząc zebraniom rady gromadzkiej i sporządzając z nich protokoły.

Wszyscy nauczyciele z tamtego okresu cieszyli się dużym autorytetem wśród mieszkańców. Jako najbardziej wykształcone osoby, udzielali pomocy zarządowi wsi, która początkowo była gminą, a od 1935 roku gromadą. Nauczyciele byli również jedynymi organizatorami życia kulturalnego we wsi. Większość nauczycieli zatrudnionych w szkole imienia Królowej Jadwigi była stanu wolnego i posiadała zdany egzamin kwalifikacyjny. To jednak wystarczało, aby podjąć pracę jako nauczyciel tymczasowy. Wszyscy zamieszkiwali w mieszkaniach służbowych przy szkole, które na tamte czasy były w miarę komfortowe. Jednak największą trudnością pracy w Czarnej Górze była znaczna odległość do stacji kolejowej. Biorąc pod uwagę ówczesne warunki transportowe, dotarcie do stacji było dużym wyzwaniem. Za każdym razem transport, w postaci furmanki, musiała zapewnić wieś, co ograniczało swobodę poruszania się nauczycieli i możliwość poszerzania ich kwalifikacji.

Opiekę nad szkołą sprawował zarząd gminy. Przy szkole działała Rada Szkolna Miejscowa, składająca się z przedstawicieli gminy, mieszkańców oraz nauczyciela-kierownika. W 1925 roku istniała tylko jedna Rada dla obu szkół, z Sebastianem Milonem jako przewodniczącym, a w 1927 roku Jakubem Kowalczykiem. Od 1932 roku istniały już dwie oddzielne rady, z Sebastianem Złahodą jako przewodniczącym rady przy szkole im. Królowej Jadwigi, a w 1936 roku Szymonem Kałafutem. Rada zarządzała majątkiem szkolnym, dbała o utrzymanie budynku, dostarczała opał i obsługę. Codziennie wyznaczeni mieszkańcy przychodzili sprzątać salę i palić w piecu. Często robili to podczas zajęć, przeszkadzając w prowadzeniu lekcji.

Niestety, dość często zdarzało się, że zimą zajęcia były odwoływane z powodu zimna. Sytuacja uległa znacznej poprawie w 1935 roku, gdy szkoła zatrudniła stałą obsługę opłacaną przez gminę. Mieszkańcom pozostał jedynie obowiązek przywożenia księdza na lekcje religii. Przez cały okres międzywojenny lekcje religii prowadził ks. Antoni Sikora. Wyposażenie sali lekcyjnej było bardzo skromne, a niezbędnym elementem było szafa, w której przechowywano dokumenty, pomoce naukowe i książki biblioteki szkolnej, która działała od 1925 roku. Na ścianie wisiał krzyż, godło państwowe oraz portrety prezydenta i marszałka – początkowo Józefa Piłsudskiego, a później Edwarda Rydza-Śmigłego.

Pracę polskiej szkoły imienia Królowej Jadwigi przerwał wybuch II wojny światowej. Czarna Góra została przyłączona do nowo powstałego państwa słowackiego. W szkole językiem wykładowym stał się język słowacki. W latach 1939-45 jako nauczyciele pracowali najpierw Władysław Chowaniec z Jaworzyny, a później Jan i Joanna Silanowie. W tym okresie zaprzestano używać imienia szkoły, zastępując je numerami. Szkoła Zagórą otrzymała numer 1, natomiast nasza szkoła numer 2.

Po zakończeniu wojny i powrocie Czarnej Góry do granic Polski, szkoła wznowiła działalność z polskim językiem wykładowym. Do Czarnej Góry przyjechali nauczyciele Kazimierz i Maria Kaczmarczykowie. Maria Kaczmarczyk pełniła funkcję dyrektora szkoły, natomiast jej mąż pracował w szkole tylko przez cztery lata. W 1949 roku na jego miejsce zatrudniono Jakuba Bigosa z Kacwina.

W tym samym roku władze oświatowe wydały zarządzenie umożliwiające organizowanie szkół narodowościowych. W związku z tym większość dzieci zaczęła uczęszczać na lekcje z językiem słowackim jako wykładowym. W dokumentach szkolnych z tego okresu pojawia się imię szkoły, jednak stosowane było nieregularnie. Niektóre dokumenty zawierają adnotację o imieniu, inne nie. Ostatecznie w latach 50. XX wieku imię szkoły przestaje być używane, a pozostaje jedynie numer szkoły. Tymczasem szkoła sukcesywnie się rozwijała, co skutkowało przydzielaniem nowych etatów nauczycielskich i zwiększaniem liczby pedagogów.

W 1957 roku, Romowie wystąpili z wnioskiem o zorganizowanie szkoły z polskim językiem nauczania. Kierownictwo placówki oraz Wydział Oświatowy spełnili ich oczekiwania. W roku szkolnym 1960/61 wprowadzono klasy równoległe z nauczaniem w języku polskim i słowackim.

W związku z rosnącą liczbą uczniów, konieczne stało się dobudowanie skrzydła do istniejącej szkoły. Budowę rozpoczęto w 1963 roku, a nowa część została oddana do użytku w styczniu 1967 roku. Dzięki temu szkoła zyskała trzy sale lekcyjne, pracownię zajęć praktyczno-technicznych, szatnię, pokój nauczycielski, kancelarię oraz mieszkanie służbowe.

Z biegiem lat okazało się, że ani dobudowane skrzydło, ani stara część szkoły nie wystarczają dla stale rosnącej liczby uczniów. W latach 80. XX wieku, za sprawą ówczesnego dyrektora, pani Małgorzaty Trzop, oraz mieszkańców Czarnej Góry, powołano Komitet Rozbudowy Szkoły, na czele którego stanął prezes GS – Jan Budz. Wtedy też doprowadzono do szkoły bieżącą wodę i zaczęto gromadzić materiały na jej rozbudowę. Mieszkańcy miejscowości zebrali środki na zakup działki od rodziny Górników. Opracowano także koncepcję rozbudowy placówki. Prace rozpoczęto w latach 90., lecz nie na zakupionej działce, a w ogrodzie szkolnym.

W 2002 roku oddano do użytku nowe skrzydło, gdzie obecnie uczą się wszyscy uczniowie. Na zakupionej działce natomiast powstało boisko szkolne.

W ciągu ponad 150-letniej historii szkoły, pracowało w niej wielu nauczycieli. Po Pani Kaczmarczyk kolejnymi dyrektorami byli: Jan Budz, Stanisław Piszczek, Józef Jasinkiewicz, Małgorzata Trzop, Franciszka Musiał-Waliczek oraz Ewa Dudziak. Obecnie funkcję dyrektora pełni Krystyna Kwak.

Hymn szkoły

1. Matką Matek często zwana,
za patronkę nam obrana.
Jesteś wzorem dla każdego
Czy małego, czy wielkiego.

Ref. Święta Jadwigo Pani Wawelska
bądź opiekunką każdego dziecka!
Matko Kultury i Pani Pokoju
Wspieraj swą młodzież w trudzie, znoju!

2. Twoja miłość niepojęta.
Ty nas prowadź Pani Święta!
Czuwaj nad tą naszą szkołą.
Dobra Pani i Królowo!

3. Daj wytrwanie i pokorę
i bądź dla nas wszystkich wzorem!
Twoja drogą iść pragniemy.
I Tobie się oddajemy.

Adres: ul. Nadwodnia 140, 34-532 Czarna Góra
p.o. Dyrektora: Pani Anna Holowa – Wacław
Telefon: 18 20 82 509
Strona internetowa szkoły: KLIKNIJ

źródło: https://spczg2.edu.pl/